Σύμπραξη του μελετητή στην κατασκευή - Πρόσθετες εγγυήσεις – Ευθύνη (Άρ. 144)
Με το Άρ. 63 του Ν. 4782/2021 επέρχονται μεγάλες και ουσιώδεις τροποποιήσεις, στην περίπτωση τροποποίησης της εγκεκριμένης μελέτης του Έργου και κατά την διάρκεια κατασκευής αυτού. Οι εν λόγω τροποποιήσεις συνάδουν με τις σχετικές τροποποιήσεις του Άρθ. 138 και συγκεκριμένα την υποχρέωση εκ μέρους του Αναδόχου για τον έλεγχο της μελέτης εκτέλεσης του έργου πριν την εγκατάστασή του στο εργοτάξιο καθώς και την εφαρμοσιμότητα αυτής.
Απαγόρευση της τροποποίηση της εγκεκριμένης μελέτης
Έτσι, σε αντικατάσταση των προβλέψεων του Άρθρου 4 της Απόφασης αριθμ. ΔΝΣβ/92783π.ε./ΦΝ 466 (ΦΕΚ 4203Β’/25-9-2018), σύμφωνα με την οποία προβλεπόταν η διαδικασία σύναψης της σύμβασης να εκκινεί μετά την έκδοση και κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης της σύμβασης του Έργου στον ανάδοχο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του τροποποιημένου Άρ. 144, όταν η μελέτη του έργου έχει εκπονηθεί από ιδιωτικό μελετητικό γραφείο, η διευθύνουσα υπηρεσία ειδοποιεί εγγράφως τον μελετητή για την έναρξη κατασκευής του έργου που έχει μελετήσει και για κάθε τροποποίηση της μελέτης εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 2. Η παρ.2 (σε αντικατάσταση της παλαιάς πρόβλεψης περί «επιτρεπτής τροποποίησης της Μελέτης») θέτει την καθολική και οριζόντια απαγόρευση της τροποποίηση της εγκεκριμένης μελέτης, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου. Η εν λόγω ρύθμιση επιτρέπει - Κατ’ εξαίρεση την τροποποίηση της εγκεκριμένης μελέτης κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, μόνο για τη διόρθωση σφαλμάτων της ή τη συμπλήρωση ελλείψεών της ή για λόγους που υπαγορεύονται από απρόβλεπτες περιστάσεις που δημιουργήθηκαν κατά την εκτέλεση του έργου και μέχρι την έκδοση περαίωσης εργασιών. Προς τούτο υποβάλλεται αιτιολογημένη πρόταση της διευθύνουσας υπηρεσίας του έργου προς την προϊσταμένη αρχή, η οποία αποφασίζει ύστερα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου κατασκευών. Αν η τροποποίηση αποδίδεται σε σφάλματα και ελλείψεις της μελέτης και ο μελετητής αποδέχεται την ευθύνη του, τροποποιεί τη μελέτη κατά την παρ. 5 του άρθρου 188, εφόσον δεν έχουν παραγραφεί οι αξιώσεις του εργοδότη. Σε κάθε άλλη περίπτωση την τροποποίηση αναλαμβάνει μελετητής που υποδεικνύει ο ανάδοχος του έργου και διαθέτει τα νόμιμα προσόντα (Κατά την προτέρα : «…αναλαμβάνει ο ανάδοχος του έργου σε συνεργασία με μελετητή που διαθέτει τα νόμιμα προσόντα»). Σύμφωνα με την Γνώμη Α-45 ΕΑΔΗΣΥ : «Προφανώς και στην περίπτωση αυτή έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 132 και 156 περί δυνατότητας αντιμετώπισης της απρόβλεπτης περίστασης που προέκυψε, με την ανάθεση στον ανάδοχο του έργου της εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό ανατεθέν έργο, ούτε στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση, ο οποίος δύναται να αναλαμβάνει στην περίπτωση αυτή και την τροποποίηση της μελέτης σε συνεργασία με μελετητή που διαθέτει τα νόμιμα προσόντα. Εάν πάλι με την αναδιατύπωση αυτή κατευθύνεται η αναθέτουσα σε ανάθεση σύμβασης της ιδίας με μελετητή, τότε έχουν εφαρμογή οι διατάξεις περί ανοικτών, κλειστών ή με διαπραγμάτευση διαδικασιών και συνεπώς η υπόδειξη αυτού από τον ανάδοχο της κατασκευής δεν φαίνεται να έχει νόημα».
Προϋποθέσεις εισαγωγής θέματος στο τεχνικό συμβούλιο και έκδοση σχετικής Απόφασης από την Προϊσταμένη Αρχή
Σε αντιστοιχία με την προτέρα πρόβλεψη του εν λόγω Άρθρου, για να εισαχθεί το θέμα στο τεχνικό συμβούλιο πρέπει η τροποποιητική μελέτη να είναι σε στάδιο αντίστοιχο με την προς τροποποίηση και να έχει τεθεί υπόψη του αρχικού μελετητή που διατυπώνει εγγράφως τη γνώμη του σε εύλογη, κατά την κρίση της διευθύνουσας υπηρεσίας, προθεσμία. Κατά τη συζήτηση στο συμβούλιο καλούνται προς ακρόαση ο αρχικός μελετητής, ο ανάδοχος του έργου ή εκπρόσωποί τους και εκπρόσωπος της υπηρεσίας που ενέκρινε την αρχική μελέτη, οι οποίοι υποβάλλουν γραπτό υπόμνημα. Σύμφωνα με την Γνώμη Α-45 ΕΑΔΗΣΥ : “Στο σημείο αυτό διαπιστώνεται προφανής χρονική ανακολουθία, καθώς η προς εξέταση πρόταση της διευθύνουσας υπηρεσίας του έργου προς το τεχνικό συμβούλιο σε πρώτο χρόνο, και ακόλουθα προς την προϊσταμένη αρχή, για την διαπίστωση της 147 ανάγκης τροποποίησης της μελέτης και την αναζήτηση του μελετητή που θα την εκπονήσει (αρχικού ή του αναδόχου της κατασκευής), προϋποθέτει την ύπαρξη της τροποποιητικής αυτής μελέτης και μάλιστα σε αντίστοιχο στάδιο με την αρχική αντί εύλογων ενδείξεων και τεκμηρίων”.
Η Προϊσταμένη Αρχή εκδίδει την απόφαση περί αποδοχής της πρότασης τροποποίησης της μελέτης, μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της γνωμοδότησης του συμβουλίου, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την πληρωμή των εργασιών της τροποποιητικής μελέτης. Αν η ανάγκη τροποποίησης της μελέτης αποδίδεται σε σφάλματα ή ελλείψεις της και δεν έχουν παραγραφεί οι αξιώσεις του κυρίου του έργου κατά του μελετητή, εφαρμόζεται η παρ. 5 του άρθρου 188.
Δυνατότητα άσκησης Ένστασης από τον Μελετητή ενώπιων της Αναθέτουσας Αρχής
Στην διάταξη αντικαθίσταται η δυνατότητα της αίτησης θεραπείας του μελετητή της αρχικής μελέτης (διάταξη η οποία ήδη καταργήθηκε με τις τροποποιήσεις του άρθρου 174) κατά της απόφασης περί τροποποίησης αυτής, αν αυτή αποδίδεται σε σφάλματα ή παραλείψεις της μελέτης του, από την δυνατότητα ένστασης ενώπιων της Αναθέτουσας Αρχής προς επίλυση ασάφειας η και εφαρμοστικών προβλημάτων που είχε καταργήσει την έννοια της αίτησης θεραπείας. Έτσι, ο μελετητής της αρχικής μελέτης μπορεί να ασκήσει ένσταση κατά της απόφασης περί τροποποίησης της μελέτης, αν αυτή αποδίδεται σε σφάλματα ή παραλείψεις της μελέτης ενώπιον της αναθέτουσας αρχής. Η άσκηση ένστασης αναστέλλει τις εις βάρος του μελετητή οικονομικές συνέπειες και την έναρξη της πειθαρχικής διαδικασίας, όχι όμως την εφαρμογή της τροποποιημένης μελέτης. Η απόφαση κοινοποιείται στα αρμόδια για την κίνηση της πειθαρχικής διαδικασίας κατά του μελετητή και των υπαιτίων υπαλλήλων όργανα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 141, αν η ανάγκη τροποποίησης οφείλεται σε λάθη ή παραλείψεις της μελέτης
Θέματα παραγραφής αξιώσεων και ασφάλισης
Στην παρ. 3 αναγράφεται η χρονική περίοδος για την παραγραφή των αξιώσεων του εργοδότη κατά του μελετητή , η οποία ανέρχεται σε έξι (6) έτη (παρ. 7 του άρθρου 189), εντός της οποίας, εφαρμόζεται η παρ. 5 του άρθρου 188. Στην περίπτωση αυτή, καθόλη τη διάρκεια κατασκευής του έργου, ο μελετητής φέρει πλήρως την ευθύνη της μελέτης του.
H παρ.4, σε αντιστοιχία με την προϊσχύουσα ρύθμιση, πραγματεύεται με την αναγκαιότητα της ασφάλισης της μελέτης, της κατασκευής του έργου και των υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου αντίστοιχα, κατά παντός κινδύνου, περιλαμβανομένων και των περιπτώσεων ζημιών από ανωτέρα βία, υποχρέωση με την οποία είναι επιφορτιζόμενος ο μελετητής, ο ανάδοχος κατασκευής του έργου και ο τεχνικός σύμβουλος αντίστοιχα και αποσκοπεί στην στην πληρότητα των εκπονούμενων μελετών, τον αρτιότερο σχεδιασμό, την καλύτερη διοίκηση και επίβλεψη και την έντεχνη κατασκευή του έργου. Παράλληλα τίθεται η πρόβλεψη του ορισμού των έργων, μελετών και υπηρεσιών που υπάγονται στην ασφάλιση μετά την έκδοση σχετικής Απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Στην ίδια Απόφαση θα ορίζονται καιοι ασφαλιζόμενοι κίνδυνοι, η διάρκεια της ασφάλισης, η διαδικασία διαπίστωσης της επέλευσης του κινδύνου και της καταβολής του ασφαλίσματος, τα ελάχιστα όρια ασφαλιστικών καλύψεων, οι αποδεκτές εξαιρέσεις και οι μέγιστες απαλλαγές, η έναρξη εφαρμογής της υποχρέωσης ασφάλισης και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Μέχρι την έκδοση της ανωτέρω απόφασης τα έργα των οποίων ο προϋπολογισμός, χωρίς τον Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο προσκομίζεται σε κάθε περίπτωση υποχρεωτικά πριν την υπογραφή της σύμβασης, σύμφωνα με όσα ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης