Παραλαβή

Γενικά

Η διαδικασία Οριστικής παραλαβής του έργου αναλύεται διεξοδικά στο Άρθρο 86 (“Παραλαβή - Εξουσιοδοτική διάταξη”) το οποίο αντικαθιστά το άρθρο 172 του Ν. 4412/2016 , το οποίο στην ουσία αποτελεί ένα συνδυασμό δύο επί της ουσίας καταργούμενων άρθρων, δηλ. των έως σήμερα ισχυόντων 170: ‘Προσωρινή παραλαβή’ και 172: ‘Οριστική παραλαβή’.

Πλέον με τις επερχόμενες τροποποιήσεις, οι έννοιες της προσωρινής και οριστικής παραλαβής καταργούνται και πλέον η παραλαβή των έργων που συντελούνταν σε δύο στάδια πλέον θα ολοκληρώνεται σε ένα στάδιο.

Η νεοεισερχόμενη διάταξη αφενός αποτελεί καινοτομία ως προς την παγιωμένη πρακτική που ισχύει διεθνώς αλλά και στη χώρα μας, αφετέρου η εφαρμοσιμότητά της πρέπει να δοκιμασθεί εν τοις πράγμασι, δεδομένης της πολυπλοκότητας της  περιόδου συντήρησης των Έργων, που αυτά ολοκληρώνονται σε μεγάλο χρονικό διάστημα από την εκκίνησή τους

Πιο συγκεκριμένα:

• Στην ‘παραλαβή’ πλέον το έργο παραλαμβάνεται ποσοτικά και ποιοτικά (παρ. 1) ενώ έως σήμερα η ποσοτική και ποιοτική παραλαβή λαμβάνει χώρα στην προσωρινή παραλαβή, όπου μπορεί να γίνει έλεγχος και διόρθωση και των επιμετρήσεων ενώ στην οριστική παραλαβή το έργο παραλαμβάνεται μόνο ποιοτικά.
• Πλέον (παρ. 1) προβλέπεται η διενέργεια της παραλαβής (ποσοτικής και ποιοτικής) σε μία φάση τόσο των εργασιών της αρχικής όσο και αυτών των συμπληρωματικών συμβάσεων, εφόσον υπάρχουν
• Η ‘παραλαβή’ διενεργείται μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών μετά την πάροδο του χρόνου υποχρεωτικής από τον ανάδοχο συντήρησης (παρ. 2), ενώ η αρμοδιότητα σύστασης της επιτροπής παραλαβής εξακολουθεί να είναι της προϊσταμένης αρχής, μετά από τη γνωστοποίηση εκ μέρους της διευθύνουσας υπηρεσίας περάτωσης των εργασιών (το οποίο και συνιστά και σημαντική διαφοροποίηση, προς την κατεύθυνση της αποφυγής άσκοπων καθυστερήσεων ειδικά σε σχέση με τους εκπροσώπους των Επιµελητηρίων (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ )
• Η παραλαβή θεωρείται ότι έχει διενεργηθεί αυτοδίκαια μετά από την άπρακτη πάροδο της εν λόγω προθεσμίας (παρ. 2) και η προϊσταμένη αρχή εκδίδει υποχρεωτικά σχετική διαπιστωτική πράξη, επιβάλλονται δε στα υπαίτια όργανα του φορέα κατασκευής του έργου οι πειθαρχικές ποινές της παρ. 3 του άρθρου 141 του Ν. 4412/2016 , περί Πειθαρχικών Ευθυνών Διοικητικών Οργάνων

Τροποποιήσεις σε σχέση με την Συγκρότηση της Επιτροπής Παραλαβής 

• Νέο στοιχείο αποτελεί ο αριθμός των Επιτροπών Παραλαβής, όπου από τις τριμελείς (εκτός της περίπτωσης σημαντικών, εκ της φύσης τους Έργων, όπου μπορεί να ορισθούν μέχρι και τέσσερα (4) επιπλέον μέλη για να περιληφθούν σε αυτήν τεχνικοί διαφόρων ειδικοτήτων), πλέον η επιτροπή παραλαβής θα είναι πάντα πενταμελής εκ των οποίων οι τρεις (3) είναι απαραίτητα τεχνικοί υπάλληλοι (παρ. 3), που ανήκουν στον φορέα κατασκευής ή και σε άλλους φορείς, κατ’ επιλογή της προϊσταμένης αρχής,
• Νέα στοιχεία αποτελούν επίσης αφενός η υποχρέωση ορισμού του Προέδρου που προέρχεται υποχρεωτικά από άλλη αναθέτουσα αρχή και δύο (2) μελών, εκπροσώπων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), δύο (2) εκπροσώπους του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) (ή του Γεωτεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ) σε περιπτώσεις αµιγώς γεωτεχνικών έργων), αφετέρου η πρόβλεψη ιδιαίτερης αμοιβής ανά συνεδρίαση για τους εκπροσώπους των Επιµελητηρίων και του Προέδρου της επιτροπής για τη διενέργεια της παραλαβής, η οποία καταβάλλεται από τις πιστώσεις του έργου, με καθορισμό αυτής μετά από έκδοση σχετικής ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών ανά συνεδρίαση και αναλόγως µε το οικονοµικό αντικείµενο του έργου και τις τεχνικές δυσχέρειες της παραλαβής (παρ. 3), ενώ τα όργανα της Διοίκησης (ως εκπροσώπων του Κυρίου του Έργου) παραμένουν μη αμειβόμενα
• Ως προς τον τρόπο ορισμού των μελών της επιτροπής, ενώ στην έως τώρα ισχύουσα νομοθεσία ορίζεται με σαφήνεια ότι αυτά ορίζονται υποχρεωτικά ύστερα από κλήρωση, στην εν λόγω τροποποίηση δεν υπάρχει σχετική αναφορά

Έργο  της Επιτροπής Παραλαβής :

• Παραμένει η πρόβλεψη ολοκλήρωσης του έργου της επιτροπής παραλαβής με τη σύνταξη του σχετικού πρωτοκόλλου
• Η επιτροπή προβαίνει σε ποσοτική και ποιοτική παραλαβή της εργολαβίας, καταγράφει τις ποσότητες της τελικής επιμέτρησης, παρατηρήσεις για εργασίες και υλικά χωρίς ή καθ’ υπέρβαση κοκ.
• Σύμφωνα με την παρ. 7, κατ’ αναλογία με τα προαναφερθέντα: ‘…..οι διατάξεις του παρόντος άρθρου έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τις περιπτώσεις παραλαβής τμημάτων έργων που περατώθηκαν και μπορεί να έχουν αυτοτελή χρήση, όπου αυτό προβλέπεται από τη σύμβαση, καθώς επίσης και σε όλες τις περιπτώσεις που μια εργολαβία δεν συνεχίζεται, όπως στις περιπτώσεις διάλυσης και έκπτωσης……’.

Τροποποιήσεις σε σχέση με τον Ποιοτικό έλεγχο των Έργων :

• Σύμφωνα με την τροποποίηση, η επιτροπή παραλαβής: «ελέγχει επίσης κατά το δυνατόν την ποιότητα των εργασιών και αναγράφει στο πρωτόκολλο τις παρατηρήσεις της, ιδίως για τις εργασίες που κρίνονται απορριπτέες ή ελαττωματικές, ουσιώδεις ή επουσιώδεις που πρέπει να αποκατασταθούν ή παραδεκτές μεν αλλά με μείωση της τιμής τους. Κατόπιν των παρατηρήσεων αυτών η Διευθύνουσα υπηρεσία μεριμνά για την αποκατάσταση των ελαττωμάτων που τυχόν διαπιστώθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 159 παρ. 3» ενώ
• Παραμένει η δυνατότητα της επιτροπής (η οποία υφίσταται και στο ισχύων καθεστώς : «εφόσον διαπιστωθεί η ύπαρξη ελαττωμάτων στο έργο και από την κοινοποίηση της ειδικής διαταγής στον ανάδοχο, αναστέλλεται η προθεσμία της παραλαβής. Μετά την αποκατάσταση του ελαττώματος η διευθύνουσα υπηρεσία ενημερώνει την προϊσταμένη αρχή προκειμένου να συνεχισθεί η ανασταλείσα διαδικασία έγκρισης του πρωτοκόλλου» (παρ. 7).

Τροποποιήσεις σε σχέση με την Ποσοτικό έλεγχο:

Σε αντίθεση με ό,τι έως σήμερα ισχύει αναφορικά με την ‘προσωρινή παραλαβή’ όπου: ‘…..Η επιτροπή παραλαβής παραλαμβάνει το έργο ποσοτικά και ποιοτικά, ελέγχει κατά το δυνατόν τις επιμετρήσεις, με γενικές ή σποραδικές καταμετρήσεις, καταγράφει στο πρωτόκολλο τις ποσότητες της τελικής επιμέτρησης, όπως διορθώνονται από τους ελέγχους που γίνονται, χωρίς να δεσμεύεται από το περιεχόμενο του τελικού συνοπτικού επιμετρητικού πίνακα, στον οποίο μπορεί να επέμβει διορθωτικά….’, στο πνεύμα των γενικών αλλαγών που προωθεί το νέο θεσμικό πλαίσιο («Δήλωση αληθείας Επιμετρήσεων, δυνατότητα σποραδικών ελέγχων εργασιών κατά το 10% αυτών» κλπ.), στο εν λόγω Άρθρο επισημαίνεται ρητά ότι η επιτροπή δεν έχει δικαίωμα ελέγχου των οικονομικών παραμέτρων και των διαδικασιών της εκτέλεσης εν γένει του έργου και δεν μπορεί να παρεμβαίνει διορθωτικά.

Την εν λόγω αρμοδιότητα (δηλ. του δειγματοληπτικού ελέγχου) αναλαμβάνει πλέον ο Επιβλέπων (ο οποίος και αναφέρει τα ευρεθέντα αποτελέσματα στη βεβαίωση περάτωσης των εργασιών), πλην όμως, σε σχέση με τις αρμοδιότητες που έχει σήμερα η επιτροπή προσωρινής παραλαβής, ο ρόλος του είναι πολύ περιορισμένος καθόσον του δίνεται (μόνο) η δυνατότητα της καταγραφής, αλλά όχι και των διορθωτικών επεμβάσεων καθώς, σύμφωνα με τις νεοεισερχόμενες διατάξεις : ‘….αναγράφει τις παρατηρήσεις του για εργασίες που έχουν εκτελεσθεί με υπέρβαση των εγκεκριμένων ποσοτήτων ή κατά τροποποίηση των εγκεκριμένων σχεδίων…..’.

Εισαγωγή Νέων διατάξεων : 

Στην παρ. 13 του προτεινόμενου νέου άρθρου 172, πέραν των στοιχείων που συνοδεύει ένα έργο (βλ ισχύουσα παρ. 8 του άρθρου 172), ως απαραίτητων στοιχείων για την παραλαβή αυτού, δηλ.

• του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) και
• του Φακέλου προεκτίμησης της δαπάνης τακτικής συντήρησης και λειτουργίας, με βάση το μητρώο του έργου και εγχειρίδια λειτουργίας και συντήρησης, που αφορούν σε φθορές λόγω συνήθους χρήσης του έργου (βλ. παρ. 8 του άρθρου 171),

προστίθεται και η αναγκαιότητα ύπαρξης εγκεκριμένου Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ), στοιχείο το οποίο μέχρι σήμερα δεν αναφερόταν ως συνοδεύον την παραλαβή ενός δημόσιου έργου.

Τέλος, ένα καινούριο στοιχείο που εισάγεται στην ‘παραλαβή’ του έργου  - και δεδομένης της «αρχής της λογοδοσίας» που σκοπείται στον υπό τροποποίηση ν. 4412/2016 και αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση που τον συνοδεύει - είναι η πρόβλεψη της τελευταίας πρότασης της νέας παραγράφου 14, σύμφωνα με την οποία ο ανάδοχος υποχρεούται να παραδώσει ψηφιακό αρχείο στο οποίο περιέχονται φωτογραφικές αποτυπώσεις όλων των σταδίων του έργου και ιδίως των εκτελεσθεισών αφανών εργασιών. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος δεν προσκομίζει τα ανωτέρω έγγραφα, δύναται να καταπίπτει σε βάρος του το 25% της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης.