Τεχνική επάρκεια αναθετουσών αρχών στις δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών
Με το Άρθρο 9 του Ν. 4782/2021 τροποποιείται το άρθρο 44 του ν. 4412/2016. Συγκεκριμένα, τροποποιούνται οι παρ. 1 και 3 του προηγούμενου καθεστώτος ενώ παράλληλα καταργείται η προτέρα παρ. 2. Συγκεκριμένα, σκοπός των εν λόγω ρυθμίσεων είναι η δημιουργία ενός «ευέλικτου¨ πλαισίου, κατά το οποίο η κρίση περί της ύπαρξης της απαραίτητης – κατά νόμο - τεχνική επάρκεια σχετικά με την σύναψη δημοσίων συμβάσεων έργων και μελετών περιέρχεται στην ίδια την Αναθέτουσα Αρχή, για την προσφυγή στην ανωτέρω διαδικασία – σε αντίθεση με το προηγούμενο καθεστώς, όπου ήταν απαραίτητη η έκδοση κοινής απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του αρμόδιου καθ’ ύλην Υπουργού - απαιτείται πλέον, στην περίπτωση των ΟΤΑ α’ βαθμού, Βεβαίωση του Προϊσταμένου ή σε περίπτωση έλλειψης αυτού, Βεβαίωση Δημάρχου για τη διαπίστωση της έλλειψης της απαιτούμενης κατά περίπτωση τεχνικής επάρκειας.
Στην παρ. 1 του εν λόγω τροποποιημένου Άρθρου αναφέρεται οι προβλεπόμενες δυνατότητες για την – εξαιτίας της ανωτέρω διαπίστωσης – για τις αναθέτουσες αρχές, οι οποίες συγκεκριμένα είναι : α) η σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, κατά την έννοια της παρ. 6 του άρθρου 12, για τη διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης, την εποπτεία και την επίβλεψη δημόσιας σύμβασης έργου ή μελέτης, β) η σύναψη συμβάσεων παροχής τεχνικών υπηρεσιών κατά την έννοια του άρθρου 52 και γ) η δυνατότητα υποστήριξής τους από την ΕΚΑΑ της παρ. 1α του άρθρου 41 στο πλαίσιο της άσκησης από αυτήν επικουρικών δραστηριοτήτων αγορών. Ειδικότερα, «η εποπτεία και η επίβλεψη των δημοσίων συμβάσεων έργων ή μελετών αρμοδιότητάς της (περ.(α’)) διενεργούνται, με προγραμματική σύμβαση από την τεχνική υπηρεσία του εποπτεύοντος την αναθέτουσα αρχή φορέα ή της οικείας περιφέρειας ή από άλλη τεχνική υπηρεσία φορέων της Γενικής Κυβέρνησης της περίπτωσης β` της παρ.1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α` 143).»
Σημειωτέον ότι για τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, εφόσον οι εν λόγω φορείς διαθέτουν τεχνικές υπηρεσίες με την απαιτούμενη τεχνική επάρκεια, ήδη προστέθηκε στο άρθρο 44 ειδική ρύθμιση (με το άρ. 3 του ν. 4674/2020 (ΦΕΚ Α 53), σύμφωνα με την οποία οι τελευταίοι δύνανται να συνάπτουν προγραμματική σύμβαση κατά τις διατάξεις των άρθρων 12 και 44 του ν. 4412/2016, (α’) με την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, (β’) τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, (γ’) τα Δίκτυα Δήμων, (δ’) τη Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης ΑΕ (ΜΟΔ ΑΕ) και (ε’) τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης ΑΕ.
Καταργείται η προηγούμενη παρ. 2 ενώ στην παρ. 3 του νέου πλέον Άρθρου επέρχεται τροποποίηση της πρόβλεψης περί Αποφαινομένων οργάνων και πλέον ως Αποφαινόμενα όργανα – αντί των αρμοδίων οργάνων της νέας τεχνικής υπηρεσίας της αναθέτουσας αρχής , σύμφωνα με το προϊσχύον καθεστώς - ορίζονται αυτά της συγκεκριμένης κάθε φορά προγραμματικής σύμβασης.
Συναφώς, αναφέρουμε ότι στο κείμενο της υπ’ αριθμ. Α45/2020 Γνώμης της ΕΑΑΔΗΣΥ επαναλαμβάνονται οι παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν και στην υπ’ αριθμ. Α17/2019 Γνώμη της Αρχής, όπου εξετάσθηκε η εισαχθείσα με το άρθρο 3 του ν. 4674/2020 (ΦΕΚ Α 53) ρύθμιση περί σύναψης προγραμματικών συμβάσεων από τους ΟΤΑ : «Ειδικά όσον αφορά τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, κατά πάγια νομολογία του ΔΕΕ4 , η οποία και έχει πλέον ενσωματωθεί στις διατάξεις της οδηγίας 2014/24/ΕΕ και στην ενσωμάτωσή της στην ελληνική έννομη τάξη, το γεγονός ότι οι συμβαλλόμενοι σε μια συμφωνία είναι οι ίδιοι δημόσιες αρχές δεν αποκλείει από μόνο του την εφαρμογή των κανόνων περί δημοσίων προμηθειών, χωρίς ωστόσο να παρεμποδίζεται το δικαίωμα των δημοσίων αρχών να εκτελούν τα καθήκοντά τους χρησιμοποιώντας ίδιους πόρους και ενδεχομένως συνεργαζόμενες με άλλες δημόσιες αρχές, εξασφαλίζοντας ότι οι εξαιρούμενες συνεργασίες δεν προκαλούν στρέβλωση του ανταγωνισμού έναντι των ιδιωτικών οικονομικών φορέων», ενώ επισημαίνεται ότι «…το άρθρο 44 Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξετασθεί με τα άρθρα 136, 136 Α,183 και 183 Α του νέου νόμου(περί εισαγωγής Ιδιωτών Οικονομικών Φορέων (ΙΦΕ) ως Επιβλεπόντων Δημοσίων Έργων και Μελετών και Ελεγκτών Μελετών».