3η Εβδομάδα Οκτωβρίου 2024

Νομοθεσία

Υπολογισμός Δείκτη Τιμών Καταναλωτή με αντικείμενο την προμήθεια αγαθών εντός Οκτωβρίου 2024

Κατ’ εφαρμογήν των παρ. 9 και 9α του άρθρου 53 του ν.4412/2016 σας ενημερώνουμε ότι εκδόθηκε η εγκύκλιος 79987/17.10.2024 του Υπ. Ανάπτυξης με την οποία ανακοινώνεται ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (Δ.Τ.Κ.) που χρησιμοποιείται από τις αναθέτουσες αρχές για τον υπολογισμό της αναπροσαρμογής του τιμήματος συμβάσεων με αντικείμενο την προμήθεια αγαθών, για παραδόσεις που έλαβαν χώρα εντός του μηνός Οκτωβρίου 2024.

Απάντηση σε ερώτημα συνδρομητή

ΘΕΜΑ : ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ ΕΡΓΟΥ

Ερώτηση :

Καλημέρα, Για την παραλαβή έργου (βεβαίωση περαίωσης 18-2-2023) με ποια διαδικασία ορίζεται πρόεδρος της επιτροπής? Ευχαριστώ

Απάντηση:

Tο άρθρο 172 Ν. 4412/2016 («Παραλαβή - Εξουσιοδοτική διάταξη¨) αντικαταστάθηκε   με το άρθρο 86 Ν.4782/2021 (ΦΕΚ Α` 36). Σε σχέση με την Συγκρότηση της Επιτροπής Παραλαβής τα νέα στοιχεία αποτελούν:

-           Ο αριθμός των Επιτροπών Παραλαβής, όπου από τις τριμελείς (εκτός της περίπτωσης σημαντικών, εκ της  φύσης τους Έργων, όπου μπορεί να ορισθούν μέχρι και τέσσερα (4) επιπλέον μέλη για να περιληφθούν σε αυτήν τεχνικοί διαφόρων ειδικοτήτων),  πλέον η επιτροπή παραλαβής θα είναι πάντα πενταμελής εκ των οποίων οι τρεις (3) είναι απαραίτητα τεχνικοί υπάλληλοι (παρ. 3), που ανήκουν στον φορέα κατασκευής ή και σε άλλους φορείς, κατ’ επιλογή της προϊσταμένης αρχής,

-           αφενός η υποχρέωση ορισμού του Προέδρου που προέρχεται υποχρεωτικά από άλλη αναθέτουσα αρχή και δύο (2) μελών, εκπροσώπων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), δύο (2) εκπροσώπους του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) (ή του Γεωτεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ) σε περιπτώσεις αµιγώς γεωτεχνικών έργων), αφετέρου η πρόβλεψη ιδιαίτερης αμοιβής ανά συνεδρίαση για τους εκπροσώπους των Επιµελητηρίων και του Προέδρου της επιτροπής για τη διενέργεια της παραλαβής, η οποία καταβάλλεται από τις πιστώσεις του έργου, ενώ τα όργανα της Διοίκησης (ως εκπροσώπων του Κυρίου του Έργου) παραμένουν μη αμειβόμενα

Ως προς τον τρόπο ορισμού των μελών της επιτροπής, ενώ σύμφωνα με την προτέρα νομοθεσία οριζόταν με σαφήνεια ότι αυτά ορίζονται υποχρεωτικά ύστερα από κλήρωση, στην εν λόγω τροποποίηση δεν υπάρχει σχετική αναφορά (Γνώμη Α-45 ΕΑΔΗΣΥ).

Ως προς τον τρόπο ορισμού του Προέδρου της εν λόγω Επιτροπής μη εκδοθείσας της προβλεπομένης σχετικής ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών, κατά την εκτίμησή μας πρέπει να εφαρμοσθεί η Απόφαση ΔΙΣΚΠΟ/Φ.18/ΟΙΚ.21508/07-11-2011 (Φ.Ε.Κ 2540/Β΄/07-11-2011).

Νομολογία

Ασυνήθιστα ή Υπερβολικά χαμηλές προσφορές (ΑΧΠ ή ΥΧΠ)  (Μέρος Ι)

Ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά σε επιμέρους άρθρα του τιμολογίου έργου

ΣτΕ 154/2021  

Οι προβαλλόμενοι με την προδικαστική προσφυγή ισχυρισμοί της ένωσης ........., ότι οι προσφερόμενες συνολικές εκπτώσεις των δύο πρώτων μειοδοτών (37,09% και 29,08% αντίστοιχα) καθιστούν «άμεσα και αντικειμενικώς» τις προσφορές τους ως ασυνήθιστα χαμηλές και «πιθανότητα κάτω του κόστους» και ότι η ανώτατη δυνατή έκπτωση που μπορούσε να προσφερθεί ήταν αυτή που προσέφερε η ίδια (23,67%) λόγω της εμπειρίας και της οικονομίας κλίμακας που μπορούσε να επιτύχει ως εκ του ότι είχε κατασκευάσει και ήδη λειτουργεί την Α1 φάση της εγκατάστασης, δεν συνιστούσαν ουσιώδεις ισχυρισμούς ως προς την ύπαρξη επαρκών ενδείξεων ότι οι προσφορές των δύο πρώτων μειοδοτών είναι ασυνήθιστα χαμηλές. Το μεν διότι προσφερόμενη έκπτωση ύψους 37,09% δεν συνιστά, άνευ άλλου τινός, επαρκή ένδειξη υπερβολικά χαμηλής προσφοράς το δε διότι οι προσφερόμενες εκπτώσεις από τις τρεις πρώτες κατά σειρά μειοδοσίας ενώσεις δεν παρουσίαζαν δυσανάλογες μεταξύ τους αποκλίσεις, ικανές να τεκμηριώσουν, εκ μόνου τούτου, επαρκείς ενδείξεις περί αφερεγγυότητας ή μη αξιοπιστίας των προσφορών των δύο πρώτων μειοδοτών (αποκλίσεις 6% και 13% αντίστοιχα), η εμπειρία και τεχνική ικανότητα των οποίων για την κατασκευή του έργου έχει, πάντως, ελεγχθεί ως προς την πλήρωση των οικείων κριτήριων της διακήρυξης και ουδόλως αμφισβητηθεί. Αλλά ούτε και οι ισχυρισμοί, ότι οι εκπτώσεις των δύο πρώτων μειοδοτών οδηγούν σε προσφορά τιμών κάτω του κόστους, ερειδόμενοι σε «ενδεικτική» αναφορά τριών επιμέρους άρθρων του τιμολογίου, μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ουσιώδεις, ικανοί δηλαδή να τεκμηριώσουν ενδείξεις για την ύπαρξη προσφορών ασυνήθιστα χαμηλών. Τούτο δε για δύο λόγους. Κατά πρώτον, διότι οι υπολογισμοί στους οποίους προέβη η ένωση ...., προκειμένου να αποδείξει ότι οι προσφερόμενες τιμές των δύο πρώτων μειοδοτών στα τρία αυτά άρθρα του τιμολογίου είναι κάτω του κόστους, δεν τεκμηριώθηκαν με αναφορά στα αριθμητικά δεδομένα και κοστολογήσιμα στοιχεία των συμβατικών τιμών του έργου -με βάση τις οποίες οι συμμετέχοντες οικονομικοί φορείς, μεταξύ των οποίων και η εν λόγω ένωση, διαμόρφωσαν τις προσφορές τους χωρίς να τις αμφισβητήσουν-, αλλά ούτε και με αναφορά σε τυχόν απόκλιση των προσφερόμενων επιμέρους τιμών από τις κρατούσες στην αγορά οικείες τιμές ή από το οριζόμενο στην εργατική νομοθεσία νόμιμο κόστος απασχόλησης προσωπικού. Αντιθέτως, ερείδονται αποκλειστικά στην κοστολόγηση της δικής της οικονομικής προσφοράς, η οποία ανάγεται σε οικονομοτεχνικούς παράγοντες διαμόρφωσής της επί τη βάσει ιδίων οικονομικών δεδομένων και ειδικότερα επί τη βάσει των τιμών που τις προσέφεραν οι δικοί της προμηθευτές και των αποδοχών που καταβάλλει στο δικό της προσωπικό. Μόνη δε η υποβολή χαμηλότερης προσφοράς σε επιμέρους άρθρα του τιμολογίου του έργου, σε σχέση με τις λοιπές υποβληθείσες προσφορές, δεν αρκεί προκειμένου να εξετασθεί η οικονομική προσφορά μειοδότη ως ασυνήθιστα χαμηλή. Κατά δεύτερον, διότι οι ισχυρισμοί περί προσφοράς τιμών κάτω του κόστους εξειδικεύονται μόνο για τρία αποσπασματικά άρθρα του τιμολογίου, ιδιαίτερα περιορισμένης ποσότητας (3 επί συνόλου 742 άρθρων του τιμολογίου) και αξίας (546.038 ευρώ) έναντι της συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης (21.703.562,15 ευρώ χωρίς ΦΠΑ), χωρίς ουδεμία συσχέτιση των τριών αυτών ‘ζημιογόνων’ τιμών με τις λοιπές προσφερόμενες τιμές και με το σύνολο της προσφοράς, ώστε δεν θα μπορούσαν, σε κάθε περίπτωση, να θεωρηθούν ότι παρέχουν επαρκείς ενδείξεις για την ύπαρξη προσφοράς που στο σύνολό της ή σε μεγάλο τουλάχιστον τμήμα της εμφανίζεται ζημιογόνος ή ασυνήθιστα χαμηλή. Όπως, άλλωστε, ισχυρίσθηκε η παρεμβαίνουσα ενώπιον της ΑΕΠΠ ένωση ......, και τεκμηρίωσε με αναλυτικούς υπολογισμούς που περιέλαβε στην παρέμβασή της, η οποιαδήποτε ζημία μπορεί να ανακύπτει από τα ποσοστά έκπτωσης που προσέφερε στα ανωτέρω άρθρα υπερκαλύπτεται πλήρως από τα ποσοστά έκπτωσης που προσέφερε σε άλλα άρθρα του τιμολογίου, αφήνοντάς της και εύλογο κέρδος. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης της αριθ. 777,778,779/2020 απόφασης της ΑΕΠΠ.

Ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, λόγω μεγάλης έκπτωσης, σε δημόσιο έργο

Απόφαση 93/2022 ΑΕΠΠ

Μόνη η υποβολή υψηλότερης έκπτωσης, σε σχέση με τις λοιπές υποβληθείσες προσφορές, δεν αρκεί προκειμένου να εξετασθεί η οικονομική προσφορά του μειοδότη ως ασυνήθιστα χαμηλή, ούτε ακόμη και όταν εμφανίζεται εξαιρετικά υψηλή (λ.χ. 74,00%), ιδίως μάλιστα όταν το αντικείμενο της σύμβασης συνίσταται σε συντηρήσεις οδών, όπου είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις, στο μέτρο που δεν έχει οριστεί συγκεκριμένο όριο (κατώφλι) από τον νομοθέτη για το χαρακτηρισμό μιας προσφοράς ως υπερβολικά χαμηλής, δεδομένου ότι ο προσδιορισμός μιας τέτοιας τιμής (ως ποσοστό επί τοις εκατό) εμφανίζεται κατά κανόνα αυθαίρετος. Στην προκείμενη, όμως, περίπτωση, η αναθέτουσα αρχή συμμορφούμενη με τη νέα διάταξη του άρθρου 88 παρ. 5α) του Ν. 4412/2016, ως τροποποιήθηκε με τον Ν. 4782/2021, ήταν εκ του νόμου υποχρεωμένη όπως ζητήσει επεξηγήσεις από τον προσωρινό μειοδότη.

Γνωμοδότηση ΕΔ επί ΥΧΠ

ΑΕΠΠ Απόφαση 456/2021

Από τη γραμματική και συστηματική ερμηνεία των διατάξεων του νόμου και των όρων της διακήρυξης συνάγεται ότι την αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων διενεργεί η ορισθείσα επιτροπή του διαγωνισμού, η οποία αξιολογεί μεταξύ άλλων και τις οικονομικές προσφορές των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό και εισηγείται την αποδοχή ή την απόρριψή τους. Η δε αναθέτουσα αρχή εγκρίνει ή απορρίπτει αιτιολογημένα την ως άνω εισήγηση της επιτροπής. Αν κατά την αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών η επιτροπή του διαγωνισμού κρίνει ότι κάποιες προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές ζητεί από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά τους, κατόπιν δε αξιολογεί τις παρεχόμενες πληροφορίες, σε συνεννόηση με τον προσφέροντα και αν μεν τα παρεχόμενα στοιχεία εξηγούν κατά τρόπο ικανοποιητικό το χαμηλό επίπεδο της τιμής ή του κόστους που προτείνεται, εισηγείται την αποδοχή των προσφορών, αν όμως από τα στοιχεία αυτά κρίνει το αντίθετο, εισηγείται την απόρριψή τους. Τη δυνατότητα αυτή, όμως, έχει και η ίδια η αναθέτουσα αρχή. Τούτο δε προκύπτει από τη γραμματική διατύπωση των άρθρου 88 του ν. 4412/2016 («1. Όταν οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές …, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά τους, …. 3. Η αναθέτουσα αρχή αξιολογεί τις παρεχόμενες πληροφορίες, σε συνεννόηση με τον προσφέροντα. … Οι αναθέτουσες αρχές απορρίπτουν την προσφορά, εάν … Οι αναθέτουσες αρχές απορρίπτουν την προσφορά, εάν …»). Αν δηλαδή, η επιτροπή του διαγωνισμού μετά την αξιολόγηση των προσφορών δεν κρίνει ότι κάποιες από αυτές ή και όλες φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές, μπορεί η αναθέτουσα αρχή να θεωρήσει ότι φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές και να μην εγκρίνει το πρακτικό της επιτροπής του διαγωνισμού με το οποίο η επιτροπή εισηγείται την αποδοχή, αν προηγουμένως οι προσφέροντες δεν αιτιολογήσουν κατά τρόπο ικανοποιητικό το χαμηλό επίπεδο της τιμής ή του κόστους που προτείνεται. Και ναι μεν, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 221 του ν. 4412/2016, οι επιτροπές του διαγωνισμού γνωμοδοτούν για κάθε ζήτημα της διαγωνιστικής διαδικασίας προς τα αποφαινόμενα όργανα (βλ. ΕΑ ΣτΕ 184/2020), δεν έπεται όμως ότι αν έχουν ήδη γνωμοδοτήσει σχετικά με την αποδοχή ή την απόρριψη των προσφορών των διαγωνιζομένων και δεν έχουν θεωρήσει ότι αυτές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές ούτε έχουν ζητήσει την παροχή εξηγήσεων για το ύψος τους, στην περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή θεωρήσει ότι κάποιες από αυτές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές, απαιτείται επί ποινή απαραδέκτου της απόφασης της αναθέτουσας αρχής σχετικά με την αποδοχή τους ή μη, οι επιτροπές του διαγωνισμού να γνωμοδοτήσουν εκ νέου ως προς το ύψος τους και αν φαίνεται ασυνήθιστα χαμηλό ή όχι ούτε ως προς τις εξηγήσεις τους σε σχέση με αυτό. Αντιθέτως, από τη γραμματική διατύπωση του άρθρου 88 του ν. 4412/2016 σε συνδυασμό με τους όρους του άρθρου 4 της διακήρυξης συνάγεται ότι νομίμως η αναθέτουσα αρχή μπορεί, αντίθετα από την εισήγηση της επιτροπής του διαγωνισμού, πριν εγκρίνει ή απορρίψει το πρακτικό της περί την αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών, να ζητήσει η ίδια εξηγήσεις σε σχέση με το χαμηλό ύψος ορισμένων από αυτές ή και όλων και αναλόγως να εγκρίνει ή να απορρίψει το πρακτικό της επιτροπής, αφού προηγουμένως λάβει και αξιολογήσει τις αιτιολογήσεις των προσφερόντων ως προς το επίπεδο της τιμής ή του κόστους που προτείνουν. Έχει κριθεί μάλιστα ότι το αποφασίζον όργανο, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του, δεν κωλύεται να λάβει οικειοθελώς υπόψιν γνωμοδότηση των υπηρεσιών του (πρβλ. ΕΑ ΣτΕ 9/2019) ή τρίτων, επιτροπών που συστήνονται επί τούτου ή και εξωτερικών συμβούλων ακόμη, προς διαφώτισή του και προς υποβοήθησή του για την αντιμετώπιση νομικών και τεχνικών θεμάτων που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία διεξαγωγής του, αρκεί αυτοί οι τρίτοι να μην ενεργούν καθ’ υποκατάσταση της επιτροπής του διαγωνισμού κατά την αξιολόγηση των προσφορών των διαγωνιζομένων ως όργανο και για λογαριασμό της αναθέτουσας αρχής , περίπτωση που δεν συντρέχει όταν η επιτροπή τις έχει ήδη αξιολογήσει και εισηγηθεί επ’ αυτών.