2η Εβδομάδα Ιουνίου 2024
Απάντηση σε ερώτημα συνδρομητή
ΘΕΜΑ: Τροποποίηση της σύμβασης μέχρι του ποσοστού 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης
Ερώτηση : Σε έργο προϋπολογισμού 37.200,00 ευρώ που ανατέθηκε με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, μπορεί να γίνει τροποποίηση της σύμβασης μέχρι του ποσοστού δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της αξίας της αρχικής σύμβασης?
Δηλαδή να αυξηθεί ο προϋπολογισμός κατά 37.200,00 * 15% =5.580,00 € και να κλείσει στο ποσό των 42.780,00 € ?
Έτσι αλλάζει η διαδικασία ανάθεσης, η οποία έπρεπε να γίνει μέσω ΕΣΗΔΗΣ με 3 προσκεκλημένους οικονομικούς φορείς,
ή δεν το εξετάζουμε γιατί σύμφωνα με την παρ. 3α του άρθρου 156
3. Επουσιώδεις τροποποιήσεις της σύμβασης μπορούν να γίνουν ως εξής:
α) Μπορεί να συμφωνηθεί τροποποίηση της σύμβασης συνολικού ύψους που δεν υπερβαίνει τα κατώτατα όρια του άρθρου 5 και μέχρι του ποσοστού δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της αξίας της αρχικής σύμβασης, χωρίς να ελέγχονται οι προϋποθέσεις της παρ. 1 του άρθρου 132, περί τροποποιήσεων συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους, καθώς και των περ. β’ και γ’ της παρ. 1 του παρόντος.
Και στην περίπτωση που επιτρέπεται δεν απαιτείται γνώμη του οικείου τεχνικού συμβουλίου προκειμένου να υπογραφεί η συμφωνία για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 156 παρ. 3α ?
Άρθρο 156
3α¨…….Η τροποποίηση γίνεται με την διαδικασία της περ. ε’ της παρ. 1 και της παρ. 2 του παρόντος¨.
1 ε) Η εκτέλεση του έργου με τις αναγκαίες τροποποιήσεις είναι υποχρεωτική για τον ανάδοχο του έργου και, προκειμένου να υπογραφεί η συμφωνία για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, απαιτείται γνώμη του οικείου τεχνικού συμβουλίου. Για τον καθορισμό τιμών μονάδας στις εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης λαμβάνονται υπόψη οι τιμές της αρχικής σύμβασης και για τον κανονισμό τιμών μονάδας στις νέες εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης εφαρμόζονται οι παρ. 4, 5 και 6.
2.Κάθε τροποποίηση της σύμβασης συνοδεύεται από Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.) που περιλαμβάνει ιδίως, τις ενδείξεις των εργασιών, τις τιμές μονάδας των εργασιών, τα μεγέθη των ποσοτήτων, τις δαπάνες του προϋπολογισμού δημοπράτησης του αρχικά ανατεθέντος έργου, του προϋπολογισμού της αμέσως προηγούμενης σύμβασης και του προϋπολογισμού της προς κατάρτιση νέας σύμβασης……………..
Απάντηση
Στο Τμήμα V της κατευθυντήριας οδηγίας 22 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ («Οι αμιγώς Εθνικές Διατάξεις») αναφέρεται ότι πέραν των διατάξεων του Βιβλίου Ι και ΙΙ του ν. 4412/2016 & 4413/2016, με τις οποίες έχουν ενσωματωθεί οι αντίστοιχες διατάξεις των Οδηγιών και ρυθμίζουν οριζόντια και με κοινό τρόπο, ανεξάρτητα από το είδος της σύμβασης (προμηθειών, υπηρεσιών, έργων), ζητήματα τροποποίησης των συμβάσεων, ο εθνικός νομοθέτης έχει συμπεριλάβει στο Βιβλίο Ι του ν.4412/2016 και αμιγώς εθνικές διατάξεις ειδικώς ως προς τις δημόσιες συμβάσεις έργων.
Ζητήματα τροποποίησης συμβάσεων Έργων ως προς εν λόγω συμβάσεις περιλαμβάνονται στις διατάξεις των εξής άρθρων:
- Του Άρθρου 155 «Επείγουσες και απρόβλεπτες πρόσθετες εργασίες»,
- Του Άρθρου 156 «Ειδικά θέματα τροποποιήσεων συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους. Αυξομειώσεις εργασιών - Νέες εργασίες»
Συγκεκριμένα, μια τροποποίηση Σύμβασης Έργων εμπεριέχει τον όρο της “ήσσονος αξίας τροποποίησης’’ της αρχικής σύμβασης , στην περίπτωση που συντρέχει η ανάγκη εκτέλεσης «Επειγουσών και απρόβλεπτων πρόσθετων εργασιών» του άρθρου 155. Στην εν λόγω περίπτωση αυτές εναι αποδεκτές, χωρίς να απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης νέας σύμβασης,
Ποιες εργασίες θεωρούνται «Επείγουσες και απρόβλεπτες πρόσθετες».
Κατά την 672/2012 ΕΣ (Τμ. VI) ως «Επείγουσες και απρόβλεπτες πρόσθετες» καλούνται οι εργασίες οι οποίες πρέπει να είναι απολύτως απαραίτητες για την αποτροπή άμεσου και άλλως αναπότρεπτου κινδύνου για το έργο, της αιτιολόγησης του επείγοντα χαρακτήρα αυτών και της εκτίμησης της σχετικής δαπάνης για την εκτέλεσή τους.
Παραδείγματα :
- Υποχώρηση τοίχου βαρύτητας ή sarazannetti λόγω υπερβολικής ώθησης γαιών
- Διάβρωση μετώπου ή παρειών σήραγγας ή υπογείου έργου λόγω εισροής μεγάλης ποσότητας υπογείων υδάτων
Διαδικασία ¨νομιμοποίησης¨ των εν λόγω εργασιών :
Εφόσον συντρέχει η ανάγκη εκτέλεσης των επεγουσών και απρόβλεπτων πρόσθετων εργασιών (υπό την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 132), αυτές τυγχάνουν συμβατικού θεμελίου με την έκδοση σχετικής Απόφασης έγκρισης από την προϊσταμένη αρχή
- η εκτέλεσή τους πραγματοποιείται μέχρι του ποσού που αντιστοιχεί στο 15% της αξίας της σύμβασης χωρίς ΦΠΑ.
- πριν από τη σύνταξη Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών και
Διαδικασία έγκρισης :
- Για την έγκριση αυτή η Διευθύνουσα Υπηρεσία συντάσσει τεχνική περιγραφή των εργασιών, με αιτιολόγηση του επείγοντος και εκτίμηση της δαπάνης, με βάση τις συμβατικές τιμές μονάδας ή ενδεικτικές τιμές για νέες εργασίες
- Η έγκριση της εν λόγω τροποποίησης γίνεται από την προϊσταμένη αρχή
Διευκρινίσεις επί της διαδικασίας :
- Ο ανάδοχος του Έργου υποχρεούται στην εκτέλεση των εν λόγω «Επειγουσών και απρόβλεπτων πρόσθετων εργασιών» (με έγγραφη ή, σε άκρως επείγουσες περιπτώσεις, προφορική εντολή της υπηρεσίας προς τον ανάδοχο του αρχικού έργου για την εκτέλεση των εργασιών, η οποία καταχωρείται στο ημερολόγιο αυτού) (672/2012 ΕΣ (Τμ. VI))
- Οι εν λόγω εργασίες επιτρέπεται να περιλαμβάνονται στις σχετικές πιστοποιήσεις και πριν από την έγκριση Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών
- Οι εν λόγω εργασίες μετά την επιμέτρησή τους και πληρωμή τους συμπεριλαμβάνονται και ενσωματώνονται σε μελλοντικό (συνήθως στον επόμενο) Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών.
Αιτιολόγηση :
Η εν λόγω ευελιξία που παρέχει στο δίκαιο ο Κοινοτικός (αλλά και ο εθνικός νομοθέτης) έγκειται στο γεγονός ότι (Κ.Ο. 22 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. (Σελ. 23)) τυγχάνουν συμβατικού θεμελίου καθόσον κατά πάγια τακτική θεωρείται ότι αυτές θεωρούνται
- οι «ήσσονος αξίας» τροποποιήσεις εισάγουν μικρής σημασίας μεταβολές στην αρχική σύμβαση και
- δεν απαιτείται οποιαδήποτε άλλη ειδικότερη αιτιολόγησή τους από την αναθέτουσα αρχή,
- παρά μόνο η πλήρωση σωρευτικά των προϋποθέσεων Ι, ΙΙ και ΙΙ που αναλύονται στην περίπτωση ΣΤ’ («ήσσονος αξίας» τροποποιήσεις).
Και αυτό διότι δεν απαιτείται η αναθέτουσα αρχή να επαληθεύει αν τηρούνται οι προϋποθέσεις των λοιπών επιτρεπτών περιπτώσεων τροποποίησης που αναλύθηκαν (υπό Α έως Δ) στην εν λόγω Κ.Ο. 22 ΕΑΑΔΗΣΥ.
Νομολογία πληρωμής Τόκων Υπερημερίας – Μέρος Ι
1625/2018 ΣΤΕ
Δημόσια έργα. Επί καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμού οφείλεται τόκος υπερημερίας. Στην έννοια της εμπορικής συναλλαγής του άρθρου 3 του π.δ. 166/2003 εμπίπτει και ο σχεδιασμός, η μελέτη και η εκτέλεση δημοσίων έργων. Και μετά την κατάργηση, με το ν. 4152/2013, του π.δ. 166/2003, οι διατάξεις του παραμένουν σε ισχύ για τις συμβάσεις που υπογράφηκαν κατά τη διάρκεια της ισχύος του και κατισχύουν κάθε αντίθετης διάταξης της εσωτερικής νομοθεσίας. Η ένδικη σύμβαση που συνήφθη μετά την πάροδο της προθεσμίας ενσωμάτωσης της οδηγίας 2000/35/ΕΚ στην ελληνική έννομη τάξη αλλά πριν από την έναρξη ισχύος του π.δ. 166/2003, διέπεται ως προς το ζήτημα του ύψους του τόκου υπερημερίας από το π.δ/γμα. Το Ελληνικό Κράτος δεν μπορεί να αντιτάξει την παράλειψή του να συμμορφωθεί εγκαίρως προς την οδηγία. Ορθά εφαρμόστηκε το π.δ. 166/2013 στην ένδικη υπόθεση. Η αναίρεση ασκήθηκε παραδεκτά κατά το άρθρο 12 παρ. 1 του ν.3900/2010. Απορρίπτεται η αναίρεση (επικυρώνει την αριθμ. 1819/2013 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών)
587/2018 ΔΕΦ ΠΑΤΡ
Δημόσια έργα. Μετά από την έγκριση του λογαριασμού ανακύπτει υποχρέωση του κυρίου του έργου για την πληρωμή του. Εσφαλμένα έκρινε το δικάσαν Διοικητικό Εφετείο ότι απαιτείτο υποβολή έγγραφης όχλησης από την ανάδοχο για την έναρξη της τοκοφορίας του λογαριασμού, ενώ τέτοια όχληση δεν απαιτείται, σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ. 166/2003, που είναι εφαρμοστέο, εν προκειμένω. Μη νόμιμα κρίθηκε ότι για τον υπολογισμό του οφειλόμενου τόκου υπερημερίας εφαρμόζεται το γενικώς ισχύον επιτόκιο υπερημερίας, ενώ εφαρμοστέο είναι το επιτόκιο που προβλέπεται από το άρθρο 4 παρ. 4 του π.δ. 166/2003. Η αναίρεση ασκήθηκε παραδεκτά κατά το άρθρο 12 του ν.3900/2010, διότι επί των ανωτέρω νομικών ζητημάτων δεν υπάρχει νομολογία του ΣτΕ. Δεκτή η αναίρεση (αναιρεί την αριθμ. 1629/2010 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά). Παραπέμφθηκε στην επταμελή σύνθεση με την υπ` αριθμ. 27/2015 ΣτΕ.
588/2018 ΔΕΦ ΠΑΤΡ
Δημόσιες συμβάσεις. Δημόσια έργα. Τόκοι. Επιτόκιο υπερημερίας. Αβασίμως προβάλλεται από τον εναγόμενο Δήμος ότι η ενάγουσα εταιρεία παραιτήθηκε από τους τόκους υπερημερίας του ένδικου ποσού. Ως προς το επιτόκιο με βάση το οποίο υπολογίζεται το ύψος του τόκου υπερημερίας, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 4 του π.δ. 166/2003. Ως προς την έναρξη της τοκοφορίας, εφαρμόζονται οι διατάξεις της νομοθεσίας περί κατασκευής δημοσίων έργων ως ευνοϊκότερες σε σχέση με αυτές του π.δ. 166/2003. Η αγωγή έγινε εν μέρει δεκτή.