3η Εβδομάδα Απριλίου 2023

Νομοθεσία

Υποχρέωση υποβολής ηλεκτρονικών τιμολογίων από τους οικονομικούς φορείς

Σύμφωνα με την ΚΥΑ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ - ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ - ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ – ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (Αριθμ. 52445 ΕΞ 2023) (ΦΕΚ Β' 2385/12-04-2023 - Επανεκτύπωση λόγω σφάλματος την 13η Απριλίου 2023) ορίζεται η υποχρέωση υποβολής ηλεκτρονικών τιμολογίων από τους οικονομικούς φορείς.

Ως ημερομηνία έναρξης ισχύος της εν λόγω Απόφασης (σύμφωνα με το Άρθρο 3) ορίζεται η ημερομηνία δημοσίευσής της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. (4 Απριλίου 2023)

Χρόνος έναρξης της υποχρέωσης υποβολής ηλεκτρονικού τιμολογίου από τους οικονομικούς φορείς (Άρθρο 1):

1. Οι αναθέτουσες αρχές και οι αναθέτοντες φορείς υποχρεούνται να παραλαμβάνουν και να επεξεργάζονται ηλεκτρονικά τιμολόγια και οι οικονομικοί φορείς υποχρεούνται να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τιμολόγια που είναι σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο έκδοσης ηλεκτρονικών τιμολογίων.

2. Η υποχρέωση των οικονομικών φορέων άρχεται ως εξής:

α. Για συμβάσεις που συνάπτονται και εκτελούνται από τα Υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Μετανάστευσης και Ασύλου, το Δήμο Αθηναίων, την Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (Ε.Κ.Α.Π.Υ.), την Εθνική Κεντρική Αρχή Αγορών του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, την Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε., το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, την «Αττικό Μετρό Α.Ε.», την ΕΥΔΑΠ Α.Ε. και την Εγνατία Οδό ΑΕ, οι διαδικασίες σύναψης των οποίων εκκινούν μετά την πάροδο πέντε μηνών από τη δημοσίευση της παρούσας,

β. για συμβάσεις που συνάπτονται ή/και εκτελούνται από φορείς της υπόλοιπης Κεντρικής Διοίκησης, οι διαδικασίες σύναψης των οποίων εκκινούν μετά την 1η.1.2024,

γ. για συμβάσεις που συνάπτονται ή/και εκτελούνται από λοιπές αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, οι διαδικασίες σύναψης των οποίων εκκινούν μετά την 1η.6.2024.

δ. για λοιπές δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης που τιμολογούνται από την 1η.1.2025.

Χρονικό σημείο εκκίνησης των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων είναι εκείνο το οποίο ορίζεται στις οικείες διατάξεις για τις συμβάσεις που υπάγονται στους νόμους ν. 4412/2016, ν. 4413/2016 και ν. 3978/2011.

Για τις διαδικασίες που εκκινούν μετά την πάροδο των ανωτέρω προθεσμιών, οι αναθέτουσες αρχές και οι αναθέτοντες φορείς οφείλουν να περιλαμβάνουν ρητή πρόβλεψη στα έγγραφα της σύμβασης αναφορικά με την υποχρέωση των οικονομικών φορέων για έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων.

Εξαιρούμενες κατηγορίες συμβάσεων και λοιπών δαπανών (Άρθρο 2):

Η υποχρέωση υποβολής ηλεκτρονικών τιμολογίων του άρθρου 1 της παρούσας δεν εφαρμόζεται σε:

1. Δημόσιες συμβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 148 του ν. 4601/2019, και συνάπτονται δυνάμει των άρθρων 117Α και 327Α του ν. 4412/2016 (ήσσονος αξίας).

2. α) Δημόσιες συμβάσεις μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα, που ανατίθενται σύμφωνα με το άρθρο 12 του ν. 4412/2016,

β) συμβάσεις μεταξύ αναθετουσών αρχών, που ανατίθενται σύμφωνα με το άρθρο 247 του ν. 4412/2016 και

γ) συμβάσεις παραχώρησης μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα, που ανατίθενται σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. 4413/2016.

3. Λοιπές δαπάνες το ύψος των οποίων είναι έως 2.500 ευρώ.

Νομοθεσία

Πρότυπες προτάσεις για έργα του άρθρου 7 του ν. 4903/2022

Εκδόθηκε η ΚΥΑ 119236/13.04.2023 (ΦΕΚ 2554/19.04.2023 τεύχος Β') με την οποία συστήνεται και συγκροτείται η Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων που προβλέπονται στο άρθρο 7 του ν. 4903/2022 και ορίζεται ο τρόπος υποβολής των πρότυπων προτάσεων μέσω του ΕΣΗΔΗΣ - Δημόσια Έργα.

Με τον όρο «πρότυπη πρόταση» του Ν.4903/2022 (άρθρα 1 έως 14) ορίζεται η (κατά το άρθρο 4 του Ν.4903/22) κάθε έγγραφη πρόταση οικονομικού φορέα, η οποία υποβάλλεται σύμφωνα με τον Ν.4903/2022 και αφορά στη δημοπράτηση και κατασκευή έργου υποδομής ή την παροχή συναφών με τη λειτουργία του υπηρεσιών, προς τον σκοπό της κίνησης διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έργου, σύμβασης παραχώρησης έργου ή σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

Στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων εμπίπτουν οι προτάσεις που υποβάλλονται από οικονομικούς φορείς με πρωτοβουλία τους και έχουν ως αντικείμενο τη μελέτη και κατασκευή έργων υποδομών, είτε αφορούν σε νέα έργα υποδομών είτε στην επέκταση ή αναδιαμόρφωση ή τροποποίηση υφιστάμενων έργων υποδομών, ή την παροχή συναφών με τη λειτουργία τους υπηρεσιών, εφόσον πληρούν σωρευτικά τις προϋποθέσεις του άρθρου 3 του Ν.4903/22.

Στο Μέρος Α΄ του εν του Ν.4903/2022 με τίτλο «ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ» ρυθμίζονται ζητήματα που αφορούν σε πρότυπες προτάσεις για την υλοποίηση, ιδίως, έργων υποδομής ιδιαίτερα μεγάλης οικονομικής αξίας, ήτοι έργων, εκτιμώμενης αξίας ανώτερης των 200.000.000,00 ευρώ. (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. 1628/21.03.2022)

Νομολογία

Νομολογία – Σύναψη σύμβασης ΝΠΔΔ για τη διενέργεια απευθείας προμήθειας

135/2022 ΜΠΡ ΗΛΕΙΑΣ

Δημόσιες συμβάσεις. Η σύναψη σύμβασης που συνάπτει Ν.Π.Δ.Δ. για τη διενέργεια απευθείας προμήθειας, στην περίπτωση που η αξία της είναι ανώτερη του ποσού των 2.500,00 ευρώ, πρέπει να περιβληθεί το συστατικό τύπο του ιδιωτικού εγγράφου, ενώ αν η αξία είναι ανώτερη του ποσού των 20.000,00 ευρώ, τότε θα πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία διενέργειας διαγωνισμού και προσφορών. Ο τύπος του ιδιωτικού εγγράφου είναι συστατικός και όχι αποδεικτικός, γι’ αυτό και η έλλειψή του καθιστά άκυρη τη σύμβαση. Παρέκταση αρμοδιότητας. Όταν πρόκειται για διαφορές για τις οποίες ισχύει αποκλειστική αρμοδιότητα, η συμφωνία περί παρέκτασης πρέπει να είναι ρητή κατά το άρθρο 42 παρ.1 εδ. 2 ΚΠολΔ. Ανάκληση μη οριστικής απόφασης. Κρίση ότι το παρόν Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να εκδικάσει την ιδιωτικού δικαίου διαφορά που εισάγεται με αγωγή, η οποία κατατέθηκε μετά την έναρξη ισχύος της διάταξης του άρθρου 205 Α του Ν. 4412/2016, ενόψει και του ότι η επίδικη σύμβαση παροχής υπηρεσιών έχει συναφθεί με αντισυμβαλλόμενο νπδδ, η διαφορά έχει υπαχθεί πλέον στη δικαιοδοσία των Διοικητικών Δικαστηρίων και δη του Διοικητικού Εφετείου στην περιφέρεια του οποίου εκτελέστηκαν οι συμβάσεις.

75/2021 ΜΠΡ ΛΑΜ

Αγωγή κατά Δήμου για καταβολή ανεξόφλητης αμοιβής κατόπιν εκτέλεσης σύμβασης παροχής υπηρεσιών και προμήθειας υλικών. Επικουρική βάση αποζημίωσης λόγω αδικαιολόγητου πλουτισμού επί συνδρομής ακυρότητας των άνω συμβάσεων. Οι διοικητικές διαφορές ουσίας κατά Ν. 1406/1983 υπάγονται στη δικαιοδοσία των Διοικητικών Δικαστηρίων. Σε αυτές εντάσσονται και οι διαφορές που ανακύπτουν στα πλαίσια διοικητικών συμβάσεων. Για τις συγκεκριμένες διαφορές συντρέχει αποκλειστική καθ’ ύλην αρμοδιότητα των κατά τόπο αρμόδιων διοικητικών εφετείων. Συνεκτιμώμενοι από το δικαστήριο παράγοντες για την κατάφαση σύναψης διοικητικής συμβάσεως. Απαιτούμενη κατά Ν. 2362/1995 τήρηση έγγραφου τύπου ιδιωτικού εγγράφου για συμβάσεις υπέρ του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ με αξία άνω των 2.500,00 ευρώ ή που δημιουργούν διαρκείς υποχρεώσεις σε βάρος των άνω συμβαλλομένων. Μη τήρηση του ανωτέρω συστατικού τύπου επιφέρει την απόλυτη ακυρότητας αυτής. Προϋποθέσεις θεραπείας της άνω ακυρότητας. Οι σχετικές ρυθμίσεις του άνω νομοθετήματος συνάδουν με το σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Μέσα νομότυπης σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργου, προμήθειας και παροχής υπηρεσιών κατά Ν. 4412/2016. Βάσιμο αξίωσης εξ αδικαιολόγητου πλουτισμού κατ` άρθρο 904 ΑΚ που εφαρμόζεται και κατά του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ. Περιεχόμενο αποζημίωσης εκ της δεδομένης αιτίας ιδίως σε περίπτωση άκυρης σύμβασης έργου ή παροχής υπηρεσιών υπέρ του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ. Ειδική δικαιοδοσία των διοικητικών εφετείων κατ` άρθρο 205Α του Ν. 4412/2016 προς επίλυση διαφορών από συμβάσεις προμήθειας ή παροχής υπηρεσιών ασχέτως του χαρακτήρα της σύμβασης ως διοικητικής ή μη. Η αυτή αρμοδιότητα επεκτείνεται και στις αξιώσεις εξ αδικαιολογήτου πλουτισμού σε περίπτωση ακυρότητας των άνω συμβάσεων. Χρονικό πεδίο ισχύος της άνω νομοθετικής ρύθμισης. Εσφαλμένα εισήχθη η επίδικη υπόθεση στα Πολιτικά Δικαστήρια καθώς αφορά διαφορές από μικτή σύμβαση παροχής υπηρεσιών και προμήθειας υλικών υπέρ ΟΤΑ που υπάγεται στα Διοικητικά Δικαστήρια και συγκεκριμένα στο Διοικητικό Εφετείο. Απορρίπτει αγωγή.

Απόφαση 2064/2021 ΕλΣυν Τμήμα 7 (Οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια)

Όσον αφορά τον ελάχιστο απαιτούμενο κύκλο εργασιών, η σχετική απαίτηση δεν πρέπει κατ’ αρχή να υπερβαίνει κατ’ ανώτατο όριο το διπλάσιο της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Ωστόσο, σε δεόντως αιτιολογημένες εξαιρετικές περιστάσεις, μπορούν να καθορίζονται υψηλότερες απαιτήσεις. Οι εν λόγω περιστάσεις μπορεί να σχετίζονται με αυξημένη επικινδυνότητα που παρουσιάζει η εκτέλεση της σύμβασης ή με το γεγονός ότι η έγκαιρη και άρτια εκτέλεσή της είναι κρίσιμης σημασίας, ιδίως όταν αποτελεί προαπαιτούμενο για την εκτέλεση άλλων συμβάσεων. Σε αυτές τις δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, οι αναθέτουσες αρχές διαθέτουν μεγάλη διακριτική ευχέρεια να αποφασίσουν αυτόνομα αν είναι σκόπιμο και κατάλληλο να προβλεφθούν υψηλότερες ελάχιστες απαιτήσεις κύκλου εργασιών, εφόσον είναι συναφές και ανάλογο με το αντικείμενο της σύμβασης, οι δε βασικοί λόγοι της επιλογής τους αυτής πρέπει να αναφέρονται στα έγγραφα της σύμβασης ή στη χωριστή έκθεση που προβλέπει το άρθρο 341 του ν.4412/2016. Εν προκειμένω, εμφιλοχώρησε πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης, στο μέτρο που η δημοσιευθείσα στην ΕΕΕΕ περίληψη της διακήρυξης περιείχε διαφορετικές πληροφορίες αναφορικά με το κριτήριο της απαιτούμενης οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των συμμετεχόντων οικονομικών φορέων. Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη ότι α) παρεσχέθη, μέσω των διαδικτυακών αναρτήσεων, σε κάθε ενδιαφερόμενο η δυνατότητα δωρεάν και άμεσης πρόσβασης στο αναλυτικό περιεχόμενο της διακήρυξης και β) η ως άνω πλημμελής τήρηση των κανόνων δημοσιότητας δεν επηρέασε εν τοις πράγμασι το αποτέλεσμα της ελεγχόμενης διαδικασίας, αφού στο διαγωνισμό συμμετείχαν οικονομικοί φορείς, κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση διασφαλίστηκε το δέον επίπεδο διαφάνειας∙ συνεπώς, η ως άνω πλημμέλεια κρίνεται μη ουσιώδης. Δέχεται προσφυγή ανάκλησης.

Αποφάσεις ΑΕΠΠ

Απόφαση 201/2021 ΑΕΠΠ (Υποβολή Προσφορών στις Μελέτες)

Η πρώτη προσφεύγουσα ένωση ισχυρίζεται ότι δεν έχει υπογραφεί το σύνολο των αρχείων της τεχνικής προσφοράς της εταιρείας «……» από τους μελετητές της, παρά μόνον ο πίνακας με τον κύριο και βοηθητικό εξοπλισμό και το συνολικό κείμενο τεχνικών χαρακτηριστικών, παρά τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 77 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με την όποια στις περιπτώσεις του άρθρου 50, οι υποβαλλόμενες μελέτες πρέπει να έχουν εκπονηθεί από μελετητές, οι οποίοι διαθέτουν τα νόμιμα προσόντα, κατά τον παρόντα νόμο, τις λοιπές διατάξεις τις σχετικές με όρους άσκησης του επαγγέλματος του μελετητή και τα έγγραφα της παρούσας σύμβασης, στην οποία παραπέμπει η υποσημείωση με τον αριθμό 19 της διακήρυξης. Αντιθέτως από τις διατάξεις της διακήρυξης συνάγεται ότι το σύνολο της προσφοράς πρέπει να υπογράφεται ψηφιακά από το νόμιμο εκπρόσωπο του συμμετέχοντος οικονομικού φορέα και ότι οι υποβαλλόμενες μελέτες πρέπει να έχουν εκπονηθεί – όχι να έχουν υπογραφεί - από μελετητές. Έχει άλλωστε κριθεί, ότι ενόψει της πάγιας αρχής οι όροι μιας διακήρυξης να ερμηνεύονται αυστηρά υπό την έννοια της συσταλτικής εκδοχής, δεν θα ήταν νόμιμο κατά το στάδιο της αξιολόγησης να καθιερώνεται νέος λόγος αποκλεισμού που δεν προκύπτει ρητά και με πλήρη σαφήνεια από τη διακήρυξη. Δοθέντος ότι η προσφεύγουσα δεν αμφισβητεί ούτε τη νόμιμη υπογραφή από το νόμιμο εκπρόσωπο της εταιρείας «……» ούτε τη εκπόνηση των μελετών από τους κατά νόμο έχοντες τα νόμιμα προσόντα μελετητές, συνακόλουθα, ο ισχυρισμός της ότι η προσφορά της εταιρείας «……» θα έπρεπε να απορριφθεί με την αιτιολογία ότι δεν έχει υπογραφεί το σύνολο των αρχείων της μελέτης από τους μελετητές στηρίζεται επί ανύπαρκτης προϋπόθεσης και πρέπει να απορριφθεί.

Απόφαση 1358/2021 ΑΕΠΠ (Δάνεια εμπειρία)

Ο παρεμβαίνων δεν αντικατέστησε τον ως άνω τρίτο, παρά την κλήση του προς αντικατάσταση, αλλά επέμεινε σε αυτόν, με τη δικαιολογία ότι παρήλθε και έληξε το χρονικό διάστημα του λόγου αποκλεισμού, με χρόνο λήξης την ημερομηνία κλήσης του προς αντικατάσταση του τρίτου. Πλην όμως, πρώτον, ο ως άνω τρίτος ήδη κατά το ΤΕΥΔ του και δι’ αυτού και άρα, κατά τον αυτοτελώς κρίσιμο για τη μη συνδρομή λόγων αποκλεισμού, χρονικό σημείο του άρ. 104 παρ. 1 Ν. 4412/2016, δήλωσε και συνομολόγησε τις εκ τριών ελέγχων, 3 πράξεις επιβολής προστίμου παραβάσεων «υψηλής/πολύ υψηλής σοβαρότητας», εντός 2 ετών πριν την ημερομηνία λήξης υποβολής προσφορών, ιδιότητα συντρέχουσα ήδη κατά τον ως άνω κρίσιμο χρόνο, συνομολογηθείσα και ανεπίδεκτη πλέον ελέγχου και τροποποίησης. Η συνδρομή ή μη των προϋποθέσεων του άρ. 2.2.3.4.θ της διακήρυξης, ως και του άρ. 68 παρ. 2γ Ν. 3863/2010 ουδόλως συνέχονται με κάποια διατήρηση τους κατά τον εκάστοτε λαμβανόμενο υπόψη ως «παρόντα» χρόνο ούτε δύνανται να παρακάμψουν τον κανόνα περί σωρευτικής έλλειψης των λόγων αποκλεισμού ήδη εκ του σταδίου υποβολής προσφορών και κατόπιν αυτοτελώς και διακριτά και κατά το στάδιο δικαιολογητικών κατακύρωσης, κατ’ άρ. 104 παρ. 1 Ν. 4412/2016, όπως κατ’ άρ. 315 Ν. 4412/2016 εφαρμόζεται και εν προκειμένω.